Nadczynność tarczycy to stan, który występuje, gdy tarczyca wytwarza nadmiar hormonów tarczycy. W tej sytuacji tarczyca jest nadczynna i cierpi na tym metabolizm. Wczesne rozpoznanie choroby pomaga w leczeniu, łagodzeniu objawów i zapobieganiu powikłaniom.
Czytając dalej, możesz dowiedzieć się, dlaczego występuje nadczynność tarczycy, jakie są jej objawy, jak wpływa na serce i ciążę oraz na czym polega leczenie.
Jakie są przyczyny nadczynności tarczycy
Nadczynność tarczycy występuje w wyniku innego problemu z tarczycą lub w wyniku przyjmowania leków. Poniżej przedstawiamy główne przyczyny nadczynności tarczycy:
Choroba Gravesa-Basedowa – nazwana na cześć irlandzkiego lekarza, który opisał ją w XIX wieku, jest najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy zarówno u młodych, jak i starszych.
Nie wiadomo na pewno, dlaczego występuje choroba Gravesa-Basedowa, ale lekarze uważają, że jest ona spowodowana kombinacją czynników, takich jak wiek, stan układu odpornościowego, predyspozycje genetyczne i hormony płciowe. W rezultacie osoby z chorobą Gravesa-Basedowa mają powiększoną tarczycę (wole) i nadmierną produkcję hormonów.
Ważne jest, aby wiedzieć, że nie ma związku między wielkością tarczycy a ciężkością nadczynności tarczycy. Nawet nieco powiększone wole może wytwarzać duże ilości hormonów. Podobnie, duże wole produkuje hormony, ale niewiele powyżej normalnej produkcji;
Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera) – występuje często u osób po 60. roku życia, zwłaszcza przy niedoborze jodu. Nadczynność tarczycy pojawia się jako objaw tej choroby i objawia się powiększeniem tarczycy z guzkami, które wytwarzają więcej hormonów tarczycy. Ten stan występuje w przypadku powiększonego wola, który istnieje od kilku lat. Coraz więcej hormonów zaczyna być wytwarzanych, aż do wystąpienia nadczynności tarczycy;
Ciepły guzek tarczycy – to zjawisko, które powoduje powstawanie nowych guzków w tarczycy, które z kolei wytwarzają hormony tarczycy. Jeśli jest tylko jeden guzek, nazywa się go pojedynczym toksycznym gruczolakiem. Większość guzków jest spowodowana nieprawidłowym wzrostem tkanki tarczycy.
Przyczyna jest niepewna, ale uważa się, że jest to dziedziczenie genetyczne. Osoby, które miały prześwietlenia szyi w dzieciństwie i osoby z chorobami tarczycy, takie jak choroba Hashimoto, lub w wieku powyżej 60 lat mają większe ryzyko ciepłych guzków tarczycy;
Zapalenie tarczycy – ten stan może powodować przejściową nadczynność tarczycy. Choroba objawia się nadmierną produkcją hormonów tarczycy, które docierają do krwi, a następnie spowolnieniem produkcji hormonów, co prowadzi do niedoczynności tarczycy. Występuje w wyniku obrzęku tarczycy na tle zapalenia, zakażenia wirusami lub bakteriami, naświetlania lub podawania leków. Zapalenie tarczycy jest tymczasowe;
Czynniki ryzyka w nadczynności tarczycy
Nadczynność tarczycy jest bardziej prawdopodobna, jeśli:
- Osoby, które mają lub miały nadczynność tarczycy lub chorobę Gravesa-Basedowa;
- Kobiety – nie wiadomo, dlaczego kobiety są bardziej podatne niż mężczyźni, ale uważa się, że istnieje większe ryzyko ze względu na różnice w funkcjonowaniu układu odpornościowego;
- Osoby z chorobami przewlekłymi, zwłaszcza cukrzycą typu 1, niedokrwistością złośliwą lub pierwotną niedoczynnością kory nadnerczy.
Powikłania nadczynności tarczycy
Nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić do powikłań, takich jak:
- Złamane kości – nieleczona nadczynność tarczycy może osłabiać kości, a nawet zwiększać ryzyko osteoporozy. Siła kości zależy częściowo od ilości wapnia i zawartych w niej minerałów. Nadmierna produkcja hormonów może utrudniać wchłanianie wapnia w kościach;
- Problemy z oczami – szczególnie osoby z chorobą Gravesa-Basedowa mają objawy, takie jak opuchnięte oczy, zaczerwienienie, wyraźna wrażliwość na światło, niewyraźne lub podwójne widzenie. Nieleczone problemy te mogą z czasem doprowadzić do utraty wzroku;
- Obrzęk i zaczerwienienie skóry, szczególnie w okolicy stopy i piszczeli (kolano w dół);
- Przełom tyreotoksyczny – w trakcie, ale także przy braku leczenia nadczynność tarczycy może prowadzić do samoistnego nasilenia się objawów i pojawienia się gorączki, przyspieszonego tętna, a nawet majaczenia. Jeśli tak się stanie, zadzwoń pod numer 112 w trybie pilnym.
Jakie są objawy nadczynności tarczycy
Nadczynność tarczycy wyróżnia się objawami:
- Powiększona tarczyca – dobrze widoczna, w kształcie wola. Jeśli nadmiernie urósł, w dotyku wydaje się nieregularny;
- Nietolerancja ciepła – przyspieszony metabolizm, spowodowany nadmierną produkcją hormonów tarczycy, może prowadzić do podwyższenia temperatury ciała;
- Nadmierne zmęczenie – „zatkany” metabolizm jest zawsze czujnym ciałem. W tym kontekście zmęczenie jest naturalne. Możesz zmęczyć się po przejściu przez ulicę lub po powrocie z targu z torbami na zakupy;
Wahania nastroju – wyczerpanie organizmu wraz z przepracowanym układem nerwowym sprzyja pojawieniu się zmian emocjonalnych. Osoby z nadczynnością tarczycy mogą wykazywać lęk, depresję, bezsenność i nerwowość; - Nadmierne pocenie się i pragnienie – podwyższona temperatura ciała może prowadzić do zwiększonej produkcji potu, a eliminacja wody spowoduje konieczność ciągłego uzupełniania utraconych płynów;
- Ciągły głód – przyspieszony metabolizm to także większe zużycie energii. Jest to „sygnalizowane” przez mózg poprzez zwiększenie apetytu;
- Utrata masy ciała bez wyraźnego powodu – nawet jeśli stosujesz normalną dietę, możesz schudnąć, jeśli masz nadczynność tarczycy. Szczególnie w przypadkach przełomu tyreotoksycznego dochodzi do znacznej utraty wagi;
- Kołatanie serca – wzrost tętna może nastąpić spontanicznie i występuje zarówno podczas ćwiczeń, jak i podczas odpoczynku;
- Drżenie dłoni – nadmierna stymulacja nerwów może powodować drżenie dłoni. Ten efekt choroby może być subtelny lub widoczny, uniemożliwiając trzymanie w dłoni szklanki wody bez jej nalewania;
